ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΜΠΑΧΑΡΙΚΩΝ

ΒΑΝΙΛΙΑ. Μια σειρά από σωματικά και ψυχολογικά οφέλη αποδίδονται στη βανίλια εδώ και αιώνες. Στην αρωματοθεραπεία, η βανίλια θεωρείται ότι βελτιώνει τη διάθεση και προτιμάται όταν κανείς θέλει να τονωθεί ενεργειακά. Όπως εμπειρικά όλοι γνωρίζουμε, η βανίλια είναι επίσης από τις πιο χαλαρωτικές και ευχάριστες οσμές, κάτι που έχει αποδειχτεί και από αμερικανική έρευνα που έγινε προ δεκαπενταετίας. Σε άλλο πείραμα, του λονδρέζικου νοσοκομείου «St. George’s», χρησιμοποίησαν έμπλαστρα βανίλιας σε ομάδα ανθρώπων που ήταν σε δίαιτα και παρατήρησαν ότι το άρωμά της προωθεί την απώλεια βάρους, μειώνοντας σημαντικά την όρεξη για γλυκά - κάτι που λέγεται ότι ισχύει και για τα κεριά βανίλιας, δίχως να έχει αποδειχτεί επιστημονικά.

O κύριος χαρακτηρισμός της βανίλιας ως αφροδισιακού την ακολουθεί από την εποχή των Αζτέκων και επισφραγίστηκε από έρευνα του νευρολόγου Άλαν Χιρς στο Σικάγο, που απέδειξε την προτίμηση (τον ερωτικό ερεθισμό για την ακρίβεια) των ενήλικων ανδρών στη μυρωδιά της, σε σχέση με άλλες γλυκές μυρωδιές, όπως της λεβάντας, της κολοκυθόπιτας, της μαύρης γλυκόριζας και των ντόνατς. Επιπλέον, η βανίλια βοηθά τη χώνεψη, ανακουφίζει τις στομαχικές διαταραχές και τονώνει το νευρικό σύστημα. Μπορείτε να την χρησιμοποιήσετε σε γλυκά, μπισκότα, κέικ, παγωτά ή ακόμη και στον καφέ ή το τσάι.

ΓΑΡΙΦΑΛΟ. Πρόκειται για το γνωστό μπαχαρικό που χρησιμοποιείται ευρύτατα στη μαγειρική και στη ζαχαροπλαστική. Τα γαρίφαλα είναι τα αποξηραμένα άνθη του γαριφαλόδενδρου και χρησιμοποιείται στην Κίνα από το 266 π.χ. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη ναυτία, τον εμετό και τον τυμπανισμό και διεγείρει το πεπτικό σύστημα. Είναι ισχυρό τοπικό αντισηπτικό και ήπιο αναισθητικό και μπορεί να χρησιμοποιηθεί εξωτερικά για τον πονόδοντο. Χρησιμοποιείται σε πολλά γλυκά για το άρωμά του αλλά και σε διάφορες σάλτσες. Ρόφημα: Βάζουμε μερικά γαρίφαλα σε ένα φλιτζάνι ζεστό νερό και τα αφήνουμε για 10 λεπτά. Για τον πονόδοντο βάζετε ένα γαρίφαλο κοντά στο δόντι και το κρατάτε εκεί, εναλλακτικά μπορείτε να βάλετε λίγο γαριφαλέλαιο σε ένα βαμβάκι και το τοποθετήσετε κοντά στο δόντι.

ΓΛΥΚΑΝΙΣΟΣ. Ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδοφόρων. Είναι φυτό ποώδες, μονοετές που καλλιεργείται από την αρχαία εποχή. Το γλυκάνισο έχει άνθη μικρά λευκά σε σκιάδια αρκετά μεγάλα, φύλλα με μεγάλες στρογγυλές περιφέρεις και τρεις λοβούς, στέλεχος με λεπτές ραβδώσεις, διακλαδιζόμενο, καρπό αυγοειδή και χνουδωτό. Ανθίζει από Ιούνιο μέχρι Αύγουστο. Φτάνει σε ύψος τους 50 πόντους. Χρησιμεύει ο σπόρος του που μαζεύεται ώριμος τον Σεπτέμβριο.

Θεραπευτικές Ιδιότητες: Είναι ένα θερμαντικό, διεγερτικό χόρτο, το οποίο βελτιώνει την πέψη, δρα ευεργετικά στο συκώτι και το κυκλοφοριακό σύστημα και έχει αποχρεμπτική και οιστρογονική δράση. Είναι αρκετά αποτελεσματικό μέσο ενάντια στους σπασμούς-κολικούς των εσωτερικών μυών (του στομάχου και των εντέρων), αυξάνει την αποβολή αερίων των εντέρων και την περισταλτικότητα τους, χρησιμοποιείται ενάντια στο άσθμα,στον βήχα και τον ερεθισμό των άνω αναπνευστικών οδών, στην βραχνάδα της φωνής, σαν εφιδρωτικό και αντιπυρετικό μέσο. Συστήνεται στις μητέρες που θηλάζουν γιατί αυξάνει το γάλα αλλά και σαν διουρητικό μέσο στις ασθένειες των νεφρών, του συκωτιού και του παγκρέατος. Εξωτερικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί κατά της ψώρας.

Χρήση: Βράζοντας αποξηραμένους καρπούς από γλυκάνινσο σε νερό μπορούμε να ετοιμάσουμε ένα αφέψημα το οποίο αποτελεί ένα ήπιο καθαρτικό. Επίσης, παρασκευάζεται ως έγχυμα (Πριν τη χρήση συνθλίβουμε ελαφρά τους σπόρους για να ελευθερωθούν τα πτητικά έλαια. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1-2 κουταλιές του τσαγιού σπόρους και το αφήνουμε σκεπασμένο για 10-15 λεπτά). Αλλά και με την κατάλληλη πολτοποίηση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και εξωτερικά.

ΔΕΝΤΡΟΛΙΒΑΝΟ. Οι αρχαίοι Ελληνες το χρησιμοποιούσαν σε δημόσιες και θρησκευτικές τελετές και το έκαιγαν ως θυμίαμα. Οι Ρωμαίοι το προσέφεραν στις προστάτιδες θεότητες του οίκου τους. Στην αρχαία Ελλάδα οι σοφοί το έπλεκαν στα μαλλιά τους και έτριβαν το αιθέριο έλαιό του στο μέτωπό τους γιατί πίστευαν ότι δυνάμωνε τη μνήμη. Οι Αραβες γιατροί το εκτιμούσαν πολύ γιατί πίστευαν ότι αποκαθιστούσε τη ζωτικότητα, τη μνήμη και την ομιλία. Σε πολλές λαϊκές παραδόσεις το δενδρολίβανο συνδέεται με την Παναγία. Η παράδοση το θέλει να έχει αρχικά λευκά άνθη. Ομως κατά τη φυγή της από την Αίγυπτο άπλωσε το μπλε πανωφόρι της σε ένα θάμνο. Οταν το μάζεψε τα λουλούδια του φυτού είχαν πάρει ένα μπλε χρώμα προς τιμή της Παρθένου. Λέγεται μάλιστα ότι το δενδρολίβανο γίνεται τόσο ψηλό όσο ήταν ο Ιησούς και πως όταν γίνεται 33 ετών, στην ηλικία που σταυρώθηκε, είτε σταματά να μεγαλώνει είτε μαραίνεται. Το δενδρολίβανο ενεργεί ως διεγερτικό του κυκλοφορικού συστήματος και των νεύρων. Επιπλέον ασκεί τονωτική και ηρεμιστική δράση στο πεπτικό σύστημα, γι αυτό και χρησιμοποιείται όταν υπάρχει ψυχολογική ένταση και το πρόβλημα εκδηλώνεται με μορφή δυσπεψίας που συνοδεύεται από τυμπανισμό, πονοκεφάλους ή κατάθλιψη. Εξωτερικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ανακούφιση του μυϊκού πόνου, της ισχιαλγίας και της νευραλγίας. Ενεργεί ως διεγερτικό στους θύλακες των τριχών και μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε περιπτώσεις πρόωρης φαλάκρας. Ρόφημα δενδρολίβανου: παίρνετε 30 γραμμάρια ανθισμένες κορυφές και τις βράζετε σε ένα λίτρο νερό. Το ρόφημα αυτό πίνεται τρεις φορές την ημέρα. Για τα μαλλιά παίρνετε 50 γραμμάρια ανθισμένες κορυφές και τις βράζετε σε ένα λίτρο νερό για μισή ώρα. Στη συνέχεια πλένετε τα μαλλιά σας με αυτό για μία εβδομάδα πρωί και βράδυ. Το αιθέριο έλαιό του διώχνει το σκόρο, ενώ αν προσθέσετε μερικές σταγόνες από αιθέριο έλαιο δενδρολίβανου στη γεμάτη ζεστό νερό μπανιέρα θα απαλλαγείτε αμέσως από την κούραση.

ΘΡΟΥΜΠΙ. Μικρός θάμνος που ευδοκιμεί στις πλαγιές των ελληνικών βουνών, γνωστός από την αρχαιότητα. Το χρησιμοποιούσαν για να αρωματίσουν το κρασί. Έχει σκληρά φύλλα με μαύρες βούλες ροζ ή άσπρα άνθη και καστανούς σπόρους που μυρίζουν ευχάριστα. Οι Ιταλοί ήταν ανάμεσα στους πρώτους που χρησιμοποίησαν το βότανο. Είναι ένα καλό ορεκτικό με ευεργετική επίδραση στην αδυναμία και ατονία του στομαχιού. Βοηθάει τη χώνεψη. Λειτουργεί ως καταπραϋντικό των ρευματικών αρθριτικών πόνων. Γενικά έχει δυναμωτική επίδραση στην κράση του ατόμου. Χρησιμοποιείται ως μπαχαρικό κυρίως στα κρεατικά. Ρόφημα: Ρίχνουμε 1 κουταλάκι του γλυκού σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και το αφήνουμε για 10-15 λεπτά.

ΘΥΜΑΡΙ. Σύμφωνα με τον θρύλο, το θυμάρι ήταν ένα από τα αρωματικά βότανα που πάνω τους ξάπλωσε η Παναγία για να γεννήσει τον Χριστό. Σύμφωνα με τη βοτανολογική παράδοση, το θυμάρι φύτρωσε από τα δάκρυα της ωραίας Ελένης. Στην πραγματικότητα όμως το βότανο ήταν γνωστό πολύ πριν από τον Τρωικό Πόλεμο και ήταν ένα από αυτά που έκαιγαν ως θυμίαμα στους βωμούς των θεών οι αρχαίοι Έλληνες. Οι Ρωμαίοι στρατιώτες έκαναν μπάνιο σε νερό αρωματισμένο με θυμάρι για να αποκτήσουν δύναμη. Για τους αρχαίους Έλληνες το θυμάρι συμβόλιζε επίσης τη γενναιότητα. Εχει αντισηπτικές, απολυμαντικές και κατευναστικές ιδιότητες στη βρογχίτιδα, στον κοκίτη, στο άσθμα και γενικότερα στον επίμονο βήχα. Οι γαργάρες με θυμάρι βοηθούν στη λαρυγγίτιδα, την αμυγδαλίτιδα και τον ερεθισμένο λαιμό. Βοηθά στον ύπνο, ενώ σε ένα δωμάτιο αρρώστου δροσίζει τον αέρα. Χρησιμοποιείται ως αφέψημα κατά της ατονίας του πεπτικού συστήματος και βοηθά στην καταπολέμηση της χρόνιας καταρροής. Το αιθέριο έλαιο του θυμαριού χρησιμοποιείται για τον κατευνασμό των πόνων των δοντιών καθώς και για μασάζ σε μυϊκούς και ρευματικούς πόνους. Το θυμάρι βοηθά και στην αντιμετώπιση του κρυολογήματος. Επίσης χρησιμοποιείται ευρύτατα και στη μαγειρική. Ταιριάζει πολύ με το κρέας, τα μαγειρευτά αλλά και στους ζωμούς. Ρόφημα: Ρίχνετε δύο κουταλάκια του γλυκού θυμάρι σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό και το αφήνετε για 10 λεπτά. Το ρόφημα πίνεται τρεις φορές την ημέρα.

ΚΑΝΕΛΑ. Ευδοκιμεί στη Νοτιοδυτική Ινδία και την Σρι Λάνκα. Παλιά την ονόμαζαν Σιναμική ή Σιναμόν. Έχει φινετσάτο, διακριτικά μεθυστικό άρωμα και χρώμα θεσπέσιο., που αποτελεί ιδιαίτερη απόχρωση του καφέ, το λεγόμενο κανελί. Αυτό το πασίγνωστο μπαχαρικό έχει σημαντικές θεραπευτικές ιδιότητες. Τα χρησιμοποιούμενα μέρη του είναι ο φλοιός και το αιθέριο έλαιο που λαμβάνεται από τον φλοιό ή τα φύλλα του δέντρου.

Θεραπευτικές Ιδιότητες : Δρα ως αναλγητικό, αντιβακτηριακό, αντιμυκητισιακό, αντιιϊκό, σπασμολυτικό, αρωματικό πικρό, άφυσο, διεγερτικό του κυκλοφορικού, αποχρεμπτικό. Το λαμβάνουμε εσωτερικά σε προβλήματα καντινίασης, κρυολογήματα, γρίπη, βήχα και θωρακικές λοιμώξεις, δυσπεψία, μετεωρισμό, πονοκέφαλους, υπέρταση, ναυτία, πόνοι περιόδου, κράμπες και πόνοι στους μύες και το στομάχι, έλκος στομάχου και δωδεκαδακτύλου. Επίσης έχει θετική δράση κατά την ανάρρωση για να στηρίξει τις λειτουργίες του πεπτικού συστήματος και να βοηθήσει την αποκατάσταση του οργανισμού. Εξωτερικά έχει θετική δράση σε δερματικές μολύνσεις από βακτήρια και μύκητες, βήχα, κρυολογήματα και πιασμένους Θεωρείται θερμαντικό, ιδρωταγωγό και τονωτικό για τα νεφρά, ωφέλιμο για καταστάσεις που συνδέονται με αδυναμία των νεφρών, όπως το άσθμα και το εμμηνοπαυσικό σύνδρομο.

Χρήση: Εκτός από την ευρεία χρήση του στην μαγειρική κα την ζαχαροπλαστική ως άρτυμα καταναλώνεται ποικιλοτρόπως. Το αφέψημα του φλοιού είναι ένα εξαιρετικά ευχάριστο τσάι που βοηθά τη πέψη και μπορεί να λαμβάνεται σε καθημερινή βάση. Ξυλάκι ή σκόνη κανέλας σε ζεστό κρασί αναζωογονεί και ταυτόχρονα κατευνάζει. Εξωτερικά το λαμβάνουμε με εισπνοές ατμών για βήχα και κρυολογήματα. Επίσης και σε εντριβές ή μασάζ.

ΚΑΡΔΑΜΟ. Μονοετές ποώδες φυτό, αυτοφυές αλλά και καλλιεργού­μενο σε όλο τον κόσμο, με χαρακτηριστική ο­σμή, λογχοειδή λεία φύλλα και λευκά μικρά λουλούδια (γνωστό από την αρχαιότητα και ως καρδάμωμα). Χρησιμοποιείται πολύ στην Ινδική κουζίνα και ανήκει στην οικογένεια της πιπερόριζας (τζίντζερ). Τα χρήσιμα μέρη του κάρδαμου είναι η ρίζα, τα ρι­ζώματα, οι μίσχοι και τα φύλλα.

Θεραπευτικές Ιδιότητες : Το κάρδαμο είναι πλούσιό σε βιταμίνη C, αποτοξινωτικό, ανθελμινθικό και διουρητικό βότανο, καταπραΰνει τους ρευ­ματικούς πόνους, ενώ βοηθά στην αντιμετώπιση της καταρροής. Χρησιμοποιείται ακόμη για τη θεραπεία του διαβή­τη, ως καθαριστικό του αίματος και  τονώνει τι συκώτι. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη φυσώδη δυσπεψία και την ανακούφιση των κολικών πόνων. Διεγείρει την όρεξη και αυξάνει τη ροή σιέλου. Συχνά χρησιμοποιείται σαν άφυσο όταν χορηγούνται καθαρτικά. Έχει θερμαντική δράση και ηρεμεί. Βοηθάει την πέψη των γαλακτοκομικών προϊόντων και μειώνει την παραγωγή βλέννας μετά από την κατανάλωσή τους Επίσης μειώνει την απότομη επίδραση που έχει ο καφές στο νευρικό σύστημα, είναι άριστο ορεκτικό και βοηθά στην μείωση των φακίδων και των πανάδων του δέρματος.

Χρήση: Χρησιμοποιείται στη μαγειρική συχνά φρέσκο αλλά και αποξηραμένο. Μπορεί να καταναλωθεί ως αφέψημα και προστίθεται αρκετά συχνά σε τσάι.

ΚΑΡΥ. Σήμερα υπάρχουν έρευνες που συσχε­τίζουν την κατανάλωση κάρι (μείγ­μα εννιά μπαχαρικών) με ποικίλα οφέλη στην υγεία, κυρίως λόγω της κουρκουμίνης που περιέχει. Το κάρι θεωρείται φυσική πηγή σαλικυλικού οξέος - δηλαδή είναι σαν την ασπιρίνη, αλλά σε μικρές δόσεις! Μάλιστα, ενδιαφέρον προκαλεί η δια­πίστωση ότι στην Ινδία, μια χώρα με μεγάλη κατανάλωση κάρι και μικρά ποσοστά καρκίνου στο παχύ έντερο, η συγκέντρωση του σαλικυλικού οξέος στο αίμα των Ινδών είναι τετραπλάσια σε σύγκριση με τους Άγγλους, σύμφωνα με τους βρετανούς ερευνητές του Rowett Research Institute. Σήμερα οι επιστήμονες διερευνούν κατά πόσο η κατανάλωση κάρι, αλλά και άλλων μπαχαρικών ή αρωματικών βοτάνων που περιέχουν σαλικυλικό οξύ (ρίγανη, θυμάρι, πάπρικα), προστατεύει τον οργανισμό από ορισμένες μορφές καρκίνου. Επίσης, σύμφωνα με μελέτες (σε πει­ραματόζωα) από την Ιταλία, την Αμερική και τον Καναδά, το κάρι έχει συσχετιστεί με την προστασία του εγκεφάλου από εκφυλιστικές νόσους, με τη μείωση του κινδύνου καρδιακού επεισοδίου, με την καταπολέμηση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και με αντικαρκινικές δράσεις.

ΚΟΛΙΑΝΔΡΟΣ. Ο φρέσκος κόλιανδρος μοιάζει πολύ με τον μαϊντανό και έχει έντονη γεύση, που είναι όμως πιο ήπια όταν είναι ξερός σε μορφή σπόρων. Στις μέρες μας είναι σχεδόν άγνωστος σε πολλούς από εμάς αλλά ήταν ένα από τα βασικά μπαχαρικά και μυρωδικά στην αρχαία Ελλάδα.

Θεραπευτικές Ιδιότητες : Αναλγητικό, αφροδισιακό, αντισπασμωδικό, αποτοξινωτικό, αντισηπτικό, λιποδιαλυτικό, αναζωογονητικό, βοηθάει για την καταπολέμηση του στρες και της ημικρανίας, των αρθριτικών και μυϊκών πόνων και του κρυολογήματος. Χρησιμοποιείται κυρίως σε διεργασίες που αφορούν την αγάπη και τον έρωτα. Επίσης, έχει προστατευτικές ιδιότητες και λέγεται ότι εξασφαλίζει αθανασία της ψυχής.

KΟΥΡΚΟΥΜΑΣ. Ο κουρκουμάς θεωρείται ένα πο­λυδύναμο «φάρμακο», κυρίως χάρη στην κουρκουμίνη που περιέχει και στην οποία οφείλει το πορτοκαλοκίτρινο χρώμα του. Η κουρκουμίνη είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό και θεωρείται ότι έχει αντιφλεγμονώδη και αντικαρκινική δράση. Εκτιμάται ότι μπορεί να συμβάλλει στη θεραπεία του καρκίνου, του διαβήτη, των καρδιαγγειακών νόσων, της αρθρίτιδας και του Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με πρόσφατη επι­στημονική ανασκόπηση ινδών ερευνητών του Τμήματος Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Annamalai. Η κατανάλωση κουρκουμίνης σχετίζεται με τη μείωση του κινδύνου ορισμένων μορφών καρκίνου, όπως του παχέος εντέρου και του προστάτη, σύμφωνα με έρευνα του Πανεπιστημίου της Αλαμπάμα που δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση «Cancer Research». Επιπλέον, καναδική έρευνα από το Γενικό Νοσοκομείο του Τορόντο αναφέρει ότι συμβάλλει στην επούλωση των αγγείων μετά από καρδιακά επεισόδια, ενώ μελετάται και η πιθανή προστατευτική δράση της στην πρόληψη του εγκεφαλικού.

ΚΡΟΚΟΣ. Ο κρόκος ή σαφράν έχει χαρακτηρισθεί και ως το χρυσάφι της ελληνικής γης και συγκαταλέγεται στα πολύτιμα μπαχαρικά των αρχαίων πολιτισμών, για το άρωμα, το χρώμα, τις φαρμακευτικές αλλά και τις αφροδισιακές του ιδιότητες. Εμφανίζεται σε ζωγραφιές της μινωικής Κρήτης του 1600 π.χ. Η Κλεοπάτρα το χρησιμοποιούσε στα καλλυντικά της, οι αρχαίοι Φοίνικες στις προσφορές τους στη θεά Αστάρτη. Ο Ομηρος το αναφέρει στα κείμενά του, ενώ το συναντάμε και στην Παλαιά Διαθήκη. Η ιστορία του στη νεότερη Ελλάδα ξεκινάει όταν οι Κοζανίτες έμποροι το μετέφεραν από την Αυστρία τον 17ο αιώνα. Για τριακόσια χρόνια ο κρόκος καλλιεργείται στην Κοζάνη. Τα λουλούδια του συλλέγονται το φθινόπωρο και αποξηραίνονται προσεχτικά μέχρι να γίνουν βαθυκόκκινα λεπτά νήματα. Χρειάζονται περίπου 50.000 στίγματα για να προκύψουν 100 γραμμάρια κόκκινου κρόκου. Ο κρόκος ή ελληνική ζαφορά ανήκει στην καλύτερη ποιότητα στον κόσμο. Χρησιμοποιείται ως στομαχικό αντισπασμωδικό και αφροδισιακό. Σήμερα έχουν αποδειχθεί οι αντιθρομβωτικές του ιδιότητες στο αίμα, ενώ σε μικρές δόσεις καταπραϋνει τους πόνους των νεφρών, ανοίγει την όρεξη και διευκολύνει την πέψη. Χρησιμοποιείται επίσης για τις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού και στην κατάθλιψη, ενώ θεωρείται και ηρεμιστικό.

ΚΥΜΙΝΟ. Μικρό ετήσιο ποώδες φυτό ύψους 15 - 20 εκατοστών με φύλλα που μοιάζουν με στενές λουρίδες και μικρά λευκά ή ρόδινα άνθη. Έχει πολύ χαρακτηριστικό άρωμα, δυνατό και βαρύ, με γεύση έντονη, που θυμίζει το κάρι.

Θεραπευτικές Ιδιότητες: Το κύμινο ως αφέψημα θεωρείται πως τονώνει την καρδιά και συμβάλλει στη μείωση της ταχυπαλμίας, ενώ δρα σπασμολυτικά σε πόνους κολικού. Συνιστάται για την αντιμετώπιση της ανορεξίας αφού «ανοίγει» την όρεξη, της δυσπεψίας –βοηθά στη χώνεψη–, των πόνων της περιόδου αλλά και των σπασμών του στομάχου. Επιπλέον «διευκολύνει» την ομαλή και σε τακτικά χρονικά διαστήματα εμφάνιση της έμμηνου ρύσης και αυξάνει την έκκριση γάλακτος κατά το θηλασμό. Δεν πρέπει να χρησιμοποιείται περισσότερο από 3-4 μέρες συνέχεια.

Χρήση: Το κύμινο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως αφέψημα (βράζουμε σπόρους μέχρι το νερό να μείνει το μισό), ως έγχυμα (μουλιάζουμε σπόρους για ένα δεκάλεπτο σε βραστό νερό) ή ως διάλυμα (διαλύουμε ένα τέταρτο κουταλάκι του γλυκού σκόνη κύμινου σε λίγο νερό). Μπορούμε επίσης να μασήσουμε τους σπόρους του.

ΜΟΣΧΟΚΑΡΥΔΟ. Το μοσχοκάρυδο έφθασε στην ανατολική Μεσόγειο από τους Άραβες τον 12ο αιώνα. Το 1191 ήταν ένα από τα αρωματικά που στρώθηκαν στους δρόμους της Ρώμης, λόγω των απολυμαντικών του ιδιοτήτων, με την ευκαιρία της στέψης του αυτοκράτορα Ερρίκου του 6ου. Βοηθάει την πέψη και την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών, ειδικά των πλούσιων σε άμυλο και λίπος τροφών. Πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε σκόνη και μάλιστα σε μικρή ποσότητα. Βοηθάει την έκκριση γαστρικών υγρών, καταπολεμά τον μετεωρισμό και τα αέρια της κοιλιάς και γενικά «ανοίγει» την όρεξη. Επίσης ανακουφίζει από το φούσκωμα, τον εμετό και τη ναυτία. Χρησιμοποιείται σε πολλά γλυκά, αλλά και σε σάλτσες, μπεσαμέλ, κοκκινιστά και λαχανικά. Προσοχή! Το μοσχοκάρυδο είναι τοξικό και πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε μικρές ποσότητες. Ρόφημα: Προσθέτουμε μία πρέζα σκόνη από φρεσκοτριμμένο μοσχοκάρυδο σε ρυζόνερο ή σε κάποιο άλλο ρόφημα. Επίσης χρησιμοποιείται και στη μαγειρική ως μπαχαρικό.

ΜΠΑΧΑΡΙ. Μπαχαρικό πολύπλευρο και πολυμήχανο, το μπαχάρι μοιάζει στην όψη με κόκκους πιπεριού, η γεύση του όμως αποτελεί ένα συνδυασμό τριών άλλων μπαχαρικών - γαρίφαλου, κανέλας και μοσχοκάρυδου - πολύ επιτυχημένο, ομολογουμένως.  Το μοναδικό, πικάντικο άρωμά του χαρίζει γεύση σε πολλές συνταγές, ενώ τα αιθέρια έλαια μπαχαριού χρησιμοποιούνται ευρέως στην κοσμετολογία και τη βοτανολογία. Πατρίδα του η Κεντρική και Νότια Αμερική (ίσως και οι Δυτικές Ινδίες) ευδοκιμεί, όμως, τόσο πολύ στην Τζαμάικα, που τελικά το εξωτικό αυτό νησί προμηθεύει όλο τον πλανήτη με μπαχάρι. Πρώτος ο Κολόμβος έφερε τους κοκκινωπούς αυτούς κόκκους στην Ευρώπη. Και οι Ευρωπαίοι, στην αρχή, νόμιζαν ότι είχαν να κάνουν με αμερικάνικο πιπέρι! Το μπαχάρι καθιερώθηκε γρήγορα και σήμερα όλες οι νοικοκυρές ανά τον κόσμο το προσθέτουν στα φαγητά τους. Για να μπορείτε να απολαμβάνετε όλο το άρωμα που κρύβει το μπαχάρι, πρέπει να το αγοράζετε σε κόκκους και να το τρίβετε τη στιγμή που θέλετε να το χρησιμοποιήσετε. Τριμμένο, χάνει πολύ γρήγορα το άρωμα και τη γεύση του. Ίσως να μην το ξέρατε, αλλά το μπαχάρι το κόβουν από δέντρα. Το "μπαχαρόδενδρο" φτάνει σε ύψος τα 9 μέτρα, αρχίζει να δίνει καρπούς 6 χρόνια, αφού το φυτέψουν και συνεχίζει να είναι γόνιμο για 100 χρόνια. Έχει λαμπερά πράσινα φύλλα και το καλοκαίρι βγάζει άσπρα λουλουδάκια. Τα φρέσκα μπαχάρια έχουν το μέγεθος και το χρώμα του αρακά. Σιγά σιγά ωριμάζουν χάνοντας το άρωμά τους, γι' αυτό και πρέπει να μαζεύονται εγκαίρως. Μετά, τ' αφήνουν απλωμένα στον ήλιο, για να ξεραθούν, 10 περίπου μέρες, μέχρι να πάρουν το γνωστό καφεκόκκινο χρώμα. Μετά τα συντηρούν σε ερμητικά κλεισμένα γυάλινα βάζα. Μόλις τρίψετε έναν κόκκο μπαχάρι, θα νιώσετε το άρωμά του, που θυμίζει ένα μείγμα γαρίφαλου, κανέλας και μοσχοκάρυδου. Το μπαχαρικό αυτό συνδυάζεται σχεδόν με όλα τα υλικά της μαγειρικής και της ζαχαροπλαστικής. Σε "σεμνές" δόσεις, το μπαχάρι μεταμορφώνεται και μεταμορφώνει μπισκότα, κέικ, κρέας, ψάρι και ψητά κατσαρόλας σε σπεσιαλιτέ απίθανης γεύσης! Το μπαχάρι επειδή έχει αναισθητικές ιδιότητες χρησιμοποιείται για την παρασκευή πολλών αλοιφών, που ανακουφίζουν από τον πόνο. Τα έλαιά του χρησιμοποιούνται σε φάρμακα που σκοπό έχουν ν' ανακουφίζουν από τη δυσπεψία και τον πόνο του στομάχου. Ακόμα, το μπαχάρι καταπολεμά τον πονοκέφαλο και τον πονόδοντο. Τα εμποτισμένα με μπαχάρι έμπλαστρα ανακουφίζουν ρευματικούς πόνους και νευραλγίες. Τα αιθέρια έλαιά του χρησιμοποιούνται στην αρωματοθεραπεία για την αντιμετώπιση προβλημάτων όπως : αρθρίτιδα, βήχας, κράμπες, κατάθλιψη, κούραση, στρες.

ΠΑΠΡΙΚΑ. Οι καρποί της είναι κόκκινοι ή κίτρινοι και όταν ωριμάσουν έντονο κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα. Ξεραίνονται και κονιοποιούνται για να παραχθεί η πάπρικα, η οποία είναι ζωηρόχρωμη κόκκινη σκόνη. Υπάρχουν διάφοροι τύποι με έντονο άρωμα και γεύση. Χρησιμοποιείται για να δώσει ζωηρό κόκκινο χρώμα σε πολλά τρόφιμα (όπως γλυκαντικά, παρασκευάσματα κρέατος). Χρησιμοποιείται ευρύτατα στην κουζίνα πολλών χωρών όπως στην Ουγγαρία (είναι το εθνικό μπαχαρικό και χρησιμοποιείται σε καυτά πιάτα με κρέας όπως το γνωστό «γκούλας»), στις Βαλκανικές χώρες, στην Ισπανία.

Παρόλο που η πάπρικα δεν προέρχεται από την Κεντρική Αμερική, η χώρα στην οποία η τέχνη της καλλιέργειάς της έχει περισσότερο τελειοποιηθεί είναι το Μεξικό.

ΠΙΠΕΡΙ ΜΑΥΡΟ. Το κλασσικό μαύρο πιπέρι είναι αυτό που χρησιμοποιούμε κατά κόρον στην Ελλάδα. Προέρχεται από τους καρπούς των φυτών της οικογένειας Piperaceae και η καυτερή του γεύση οφείλεται στο αλκαλοειδές πιπερίνη. Το μαυροπίπερο ερεθίζει συγκεκριμένους γευστικούς κάλυκες της γλώσσας, που με τη σειρά τους στέλνουν το μήνυμα στο στομάχι και αυτό εκκρίνει υδροχλωρικό οξύ, προετοιμάζοντάς το να δεχτεί την τροφή που καταπίνουμε. Παράλληλα, αυξάνονται και τα γαστρικά και παγκρεατικά ένζυμα, και κυρίως η χυμοθρυψίνη (ένζυμο απαραίτητο για την πέψη των πρωτεϊνών) καθώς και η λιπάση και τα χολικά οξέα (απαραίτητα για την πέψη τους λίπους). Μάλιστα, πρόσφατη έρευνα έδειξε αύξηση κατά 40% περίπου των ενζύμων αυτών μετά από κατανάλωση μαυροπίπερου. Σε περίπτωση που το υδρο-χλωρικό οξύ δεν εκκρίνεται σε αρκετές ποσότητες στο στομάχι μας, η τροφή δεν μπορεί να διασπασθεί, με αποτέλεσμα να παραμένει για πολύ ώρα εκεί και να γίνεται το υπόβαθρο (η τροφή) για διάφορους μικροοργανισμούς. Αυτοί δημιουργούν αέρια κατά τη διαδικασία που καλείται ζύμωση, με συνέπεια να νιώθουμε έντονο φούσκωμα, δυσφορία και πολλές φορές καούρες (καψίματα). Έτσι λοιπόν ο κλασσικός συνδυασμός του κρέατος με το μαύρο πιπέρι είναι ενδεδειγμένος καθώς διευκολύνεται η πέψη του λίπους και των πρωτεϊνών του. Το μαύρο πιπέρι έχει πολύ σημαντικές αντιοξειδωτικές ιδιότητες, που οφείλονται στο στην πιπερίνη αλλά και σε ένα φυτοχημικό που περιέχει, την κουρκουμίνη. Η κουρκουμίνη έχει επίσης και αντιβακτηριακές ιδιότητες, γεγονός που το καθιστά ιδιαίτερα σημαντικό για τη διατήρηση της καλής υγείας του γαστρεντερικού συστήματος. Το μαυροπίπερο, όπως και τα περισσότερα μπαχαρικά, σχετίζεται με μείωση του κινδύνου εμφάνισης του καρκίνου του παχέως εντέρου και του προστάτη. Είναι χαρακτηριστικό οτι στην Ινδία, τη χώρα με τη μεγαλύτερη κατανάλωση μπαχαρικών, παρατηρούνται τα χαμηλότερα ποσοστά καρκίνων αυτού του τύπου. Μάλιστα, η κατανάλωση κρέατος, που πιθανώς να σχετίζεται με την καρκινογένεση, αντισταθμίζεται με την παράλληλη κατανάλωση μπαχαρικών. Διατροφικό προφίλ. Το μαύρο πιπέρι παράλληλα αποτελεί εξαιρετική πηγή : Σιδήρου, καθώς ένα κουταλάκι του γλυκού μας δίνει περίπου το 5% της ποσότητας που χρειαζόμαστε ημερησίως και Μαγγανίου, καθώς ένα κουταλάκι του γλυκού μας δίνει περίπου το 8% της απαραίτητης ημερήσιας ποσότητας.

ΠΙΠΕΡΙ ΚΑΓΙΕΝ. Προέρχεται από ποικιλία της πιπεριάς chili και η καυτερή του γεύση οφείλεται στην ουσία καπσαϊκίνη. Το πιπέρι καγιέν αποτελεί εξαιρετική πηγή β-καροτενίου. Ενός αντιοξειδωτικού που προστατεύει τα κύτταρα από την καταστροφική δράση των ελεύθερων ριζών και η επαρκής πρόσληψή του σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο καρδιαγγειακών νοσημάτων. Επίσης, το πιπέρι καγιέν, λόγω της υψηλής του περιεκτικότητας σε β-καροτένιο, ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και έχει αντιφλεγμονώδη δράση. Το καγιέν, όπως και όλες οι πιπεριές τσίλι έχουν αντιθρομβωτική δράση, ενώ φαίνεται ότι λειτουργούν και ως φυσικά αναλγητικά. Λανθασμένα το τσίλι, όπως και το πιπέρι καγιέν έχει τη φήμη ότι αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης πεπτικού έλκους. Αντίθετα, όχι μόνο δεν αυξάνουν τον κίνδυνο αλλά τον μειώνουν, αδρανοποιώντας βακτήρια που είναι υπεύθυνα για την πρόκληση του πεπτικού έλκους. Επίσης, διεγείρουν το βλεννογόνο του στομάχου να εκκρίνει προστατευτικά υγρά που εμποδίζουν τη δημιουργία έλκους. Ωστόσο, σε περιπτώσεις ατόμων που έχουν ήδη παρουσιάσει πεπτικό έλκος, η κατανάλωσή του πρέπει να γίνεται με προσοχή. Διατροφικό προφίλ. Το πιπέρι καγιέν αποτελεί καλή πηγή : Βιταμίνης Α, καθώς ένα κουταλάκι του γλυκού μας δίνει περίπου το 15% της ποσότητας που χρειαζόμαστε ημερησίως και Βιταμίνης C, καθώς ένα κουταλάκι του γλυκού μας δίνει περίπου το 5% της απαραίτητης ποσότητας.

ΠΙΠΕΡΟΡΙΖΑ. (ΤΖΙΝΤΖΕΡ). Η καταγωγή του είναι από την τροπική Ασία και χρησιμοποιείται στη Δύση εδώ και 2000 χρόνια. Είναι ξηρό και καυτό βότανο που παραδοσιακά το έπαιρναν για να θερμάνει το στομάχι και να διώξει το κρυολόγημα. Κατά τον 18ο αιώνα , το πρόσθεταν σε γιατρικά για να τροποποιήσουν τη δράση τους, και να μειώσουν τις ερεθιστικές επιδράσεις στο στομάχι. Το Τζίντζερ το χρησιμοποιούν στις παραδοσιακές κινέζικες συνταγές και σήμερα. Στην Κίνα, η νωπή ρίζα λέγεται Sheng jiang και χρησιμοποιείται κυρίως ως εφιδρωτικό και ως αποχρεμπτικό για κρυολογήματα και ψύξεις. Ψημένη σε ζεστή στάχτη χρησιμοποιείται για την διάρροια και το σταμάτημα της αιμορραγίας. Η επιδερμίδα της ρίζας ονομάζεται jiang και χρησιμοποιείται για οιδήματα και το φούσκωμα της κοιλιάς. Η αποξηραμένη ρίζα ονομάζεται gan jiang και χρησιμοποιείται κυρίως για να θερμάνει και να διεγείρει το στομάχι και τους πνεύμονες. Το ρίζωμα του φυτού εξάγεται όταν ξεραθούν τα φύλλα. Περιέχει μεγάλη ποσότητα πτητικού ελαίου που συνίσταται από ζιγγιβερίνη, ζιγγιβερόλη, φελανδρίνη, βορνεόλη, κινεόλη,κιτράλη, άμυλο, γλίσχρασμα και ρητίνη. Η δράση του είναι διεγερτική, άφυση, φλογιστική και εφιδρωτική. Το χρησιμοποιούμε ως διεγερτικό της περιφερειακής κυκλοφορίας όταν υπάρχει κακή κυκλοφορία, χιονίστρες και κράμπες. Σε εμπύρετες καταστάσεις δρα ως εφιδρωτικό προωθώντας την εφίδρωση. Σαν άφυσο προωθεί τις γαστρικές εκκρίσεις και χρησιμοποιείται στη δυσπεψία, τον τυμπανισμό και τον κολικό. Με γαργάρες ανακουφίζει τον ερεθισμένο λαιμό. Εξωτερικά , αποτελεί την βάση για πολλές θεραπευτικές μεθόδους αγωγής της συνδετικίτιδας και των μυϊκών διαστρεμμάτων. Παρασκευάζεται ανάλογα. Η φρέσκια ρίζα παρασκευάζεται ως έγχυμα ρίχνοντας ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε 1 κουταλάκι του τσαγιού βότανο και το αφήνουμε 5 λεπτά. Το ρόφημα αυτό το πίνουμε όποτε χρειάζεται. Η αποξηραμένη ρίζα παρασκευάζεται ως αφέψημα. Ρίχνουμε 1,5 κουταλιά του τσαγιού βότανο σε 1,5 φλιτζάνι νερό. Μόλις το νερό βράσει χαμηλώνουμε τη φωτιά και το αφήνουμε να σιγοβράσει 5-10 λεπτά. Το ρόφημα το πίνουμε όποτε χρειάζεται.

ΡΙΓΑΝΗ. Παλαιότερα ονόμαζαν τη σατουρέια «σάλτσα των φτωχών», αλλά σήμερα στη χρήση της αποδίδονται σημαντικά αφροδισιακά αποτελέσματα. Στην Ελλάδα χρησιμοποιείται κυρίως η σατουρέια η παρνασσική ως καρύκευμα. Η γνωστή πάντως ρίγανη που προέρχεται από το φυτό Origanum Vulgare χρησιμοποιείται από την αρχαιότητα κυρίως ως φάρμακο για δηλητηριάσεις, σπασμούς, πρηξίματα κ.ά. Σε κάποια μέρη οι κυνηγοί συνηθίζουν όταν σκοτώσουν ένα θήραμα (π.χ. λαγό) να βάζουν στην κοιλιά του μερικά κλωνάρια ρίγανη για να μη μυρίσει μέχρι να φθάσουν σπίτι. Χρησιμοποιείται όλο το φυτό ανθισμένο καθώς και το αιθέριο έλαιό του. Συλλέγεται τους μήνες της ανθοφορίας και διατηρείται σε κλειστά γυάλινα βάζα αφού αποξηρανθεί. Κάποιοι συνιστούν ως μια ιδιαίτερα ευχάριστη και ερωτική εμπειρία ένα ζεστό μπάνιο με τον/τη σύντροφό σας, αφού ρίξετε μια χούφτα ρίγανη μέσα στο νερό. Η ρίγανη έχει και σπουδαίες θεραπευτικές ιδιότητες :

Δρα κατά του άσθματος, της δυσμηνόρροιας, κατά των σπασμών ενώ είναι και εφιδρωτική. Χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση των χρόνιων ρευματισμών, ενώ πιστεύεται ότι έχει ευεργετική δράση και στις περιπτώσεις στραβολαιμιάσματος. Το λάδι της ρίγανης μπορεί να χρησιμοποιηθεί και ως κατευναστικό στους πόνους των δοντιών. Επίσης στο κρυολόγημα και στον βήχα κάνει καλό το ρόφημα από αποξηραμένη ρίγανη. Ρίχνεται μία πρέζα ρίγανη σε ένα φλιτζάνι νερό και το βράζετε για λίγα λεπτά. Το στραγγίζετε και το πίνετε. Θεωρείται το πιο δημοφιλές μπαχαρικό στην κουζίνα και ταιριάζει με κρέας, ψάρι, λαχανικά, σάλτσες, σαλάτες. Χρησιμοποιείται πολύ και στη μαγειρική. Ταιριάζει πολύ στο ψητό ψάρι αλλά και στο κρέας και τα λαχανικά. Χρησιμοποιείται για την καταπολέμηση των χρόνιων ρευματισμών, ενώ πιστεύεται ότι έχει ευεργετική δράση και στις περιπτώσεις στραβολαιμιάσματος.

ΣΙΝΑΠΙ. Το σινάπι είναι αγγειόσπερμο, δικότυλο, μονοετές , ποώδες φυτό. Έχει ζωηρά κίτρινα άνθη, που σχηματίζουν ταξιανθίες, και τα φύλλα είναι μετρίου μεγέθους που εναλλάσσονται. Φτάνει τα 60 εκατοστά ύψος και έχει σκληρά αγκάθια. Οι καρποί του είναι μακριοί και έχουν 10 –12 σπόρια. Το σινάπι έχει πάρα πολλές θεραπευτικές ιδιότητες και εκτός από τη γνωστή μουστάρδα χρησιμοποιείται ως αφέψημα, ζωμός, αλεύρι, λάδι (σιναπόλαδο), έγχυμα, κατάπλασμα κ.ά. Καλό θα είναι οι υπερτασικοί να αποφεύγουν το σινάπι. Κάποιοι πρακτικοί συνιστούν για τις "μεγάλες παγωνιές" να ρίξει κανείς μέσα στις κάλτσες του μια πρέζα από σκόνη σιναπιού για να δημιουργηθεί υπεραιμία! Κάτι βέβαια που δεν πρέπει να γίνεται συχνά γιατί μπορεί να προκληθούν παρενέργειες. Μια παλιά "συνταγή" επίσης για την ανικανότητα πρότεινε την "εντριβή" του ανδρικού μορίου με σινάπι για την πρόκληση υπεραιμίας!

ΤΣΙΛΙ. Η καυτερή του γεύση οφείλεται στην ουσία καπσαϊκίνη. Όσο περισσότερη καπσαϊκίνη περιέχει η πιπεριά, τόσο πιο καυτερή είναι. Όπως το πιπέρι καγιέν, έτσι και το τσίλι περιέχει σημαντικές ποσότητες β-καροτενίου, γεγονός που του προσδίδει αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη, έδειξε ότι η κατανάλωση τσίλι μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου του προστάτη μέσω μιας σειράς προστατευτικών επιδράσεων στα συγκεκριμένα κύτταρα. Ωστόσο η υπερβολική του κατανάλωση μπορεί να έχει και αρνητικές συνέπειες και συγκεκριμένα αύξηση του κινδύνου για καρκίνο του στομάχου. Όπως και το πιπέρι καγιέν, έτσι και το τσίλι, βοηθά στη διατήρηση της καλής υγείας του καρδιαγγειακού συστήματος. Από επιδημιολογικές μελέτες έχει φανεί ότι οι λαοί που καταναλώνουν συχνά τσίλι, παρουσιάζουν μικρότερα ποσοστά εμφραγμάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων. Ο προστατευτικός μηχανισμός περιλαμβάνει τη μειώση της οξείδωσης της χοληστερόλης, μειώνοντας έτσι τη βλαπτική της επίδραση στα αγγεία. Επίσης, το τσίλι όπως και όλα τα καυτερά μπαχαρικά ανακουφίζουν το αναπνευστικό σύστημα μειώνοντας την έκκριση της βλέννας ή βοηθώντας να την απομακρύνουμε όταν είμαστε κρυωμένοι. Το τσίλι τέλος, όπως και όλα τα καυτερά μπαχαρικά, αυξάνουν τη θερμογένεση (παραγωγή θερμότητας) του σώματος, ανεβάζοντας τις καύσεις του σώματός μας για περίπου 20 λεπτά μετά την κατανάλωσή τους. Επομένως, μπορούν να συμβάλουν μακροπρόθεσμα και στη ρύθμιση του βάρους μας. Διατροφικό προφίλ. Το τσίλι αποτελεί καλή πηγή : Βιταμίνης Α και βιταμίνης C, καθώς ένα κουταλάκι του γλυκού μας δίνει περίπου το 5% και το 4%, αντίστοιχα, της ποσότητας που χρειαζόμαστε ημερησίως.

Πηγές : Vita.gr, phyto.gr, votana.eu